Vezikoüreteral Reflü (VUR) Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Vezikoüreteral reflü (VUR), idrarın normal akış yönünün tersine, mesaneden böbreklere doğru geri kaçması durumudur. Bu sorun, özellikle çocuklarda sık görülen bir ürolojik rahatsızlıktır ve ateşli idrar yolu enfeksiyonlarıyla yakından ilişkilidir. Ebeveynler için endişe verici bir konu olan VUR, erken teşhis edildiğinde genellikle yönetilebilir olsa da, tedavi edilmezse ciddi sağlık sorunlarına yol açabilir. Bu makalede, VUR’un ne olduğu, nedenleri, belirtileri, teşhisi ve tedavi yöntemlerini ele alacağız. Özellikle “Vezikoüreteral Reflü (VUR) tedavi edilmezse ne olur” sorusuna odaklanarak, olası komplikasyonları detaylıca inceleyeceğiz. Makale sonunda sık sorulan sorular (SSS) bölümünde merak edilenleri yanıtlayacağız.

Vezikoüreteral Reflü (VUR) Tedavi Edilmezse Ne Olur?

Vezikoüreteral Reflü (VUR) Tedavi Edilmezse Ne Olur?

VUR, dünya genelinde çocukların yaklaşık %1-2’sinde görülür ve kız çocuklarında erkeklere göre daha yaygındır. Eğer çocuğunuzda tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları varsa, VUR’dan şüphelenmek önemlidir. Bu yazı, tıbbi kaynaklara dayalı olarak hazırlanmış olup, profesyonel tıbbi tavsiye yerine geçmez; doktorunuzla görüşmenizi öneririz.

Vezikoüreteral Reflü (VUR) Nedir?

VUR, idrarın mesaneden üreterler (idrar boruları) yoluyla böbreklere geri akmasıdır. Normalde, idrar böbreklerden mesaneye akar ve dışarı atılır. Ancak VUR’da, mesane dolduğunda veya idrar yaparken basınç arttığında, idrar yukarı doğru kaçar. Bu durum, primer (doğumsal) veya sekonder (başka bir hastalığa bağlı) olabilir. Primer VUR, üreterlerin mesaneye bağlandığı valf mekanizmasının yetersizliğinden kaynaklanır. Sekonder VUR ise, mesane tıkanıklığı veya nörojenik mesane gibi sorunlardan doğar.

Çocuklarda VUR derecelendirilir: Grade 1 (hafif, sadece üretere kaçak) ile Grade 5 (ağır, böbreklerde şişme ve hasar) arasında değişir. Hafif dereceler kendiliğinden düzelebilir, ancak ağır vakalarda müdahale şarttır. VUR, idrar yolu enfeksiyonlarının (İYE) en yaygın nedenlerinden biridir ve tedavi edilmezse böbrek fonksiyonlarını kalıcı olarak etkileyebilir.

Vezikoüreteral Reflü (VUR) Nedenleri

VUR’un başlıca nedeni doğumsaldır. Anne karnında üreterlerin mesaneye bağlanma şekli kusurlu olabilir. Aile öyküsü önemli bir faktördür; eğer kardeşlerde VUR varsa, risk %30’a kadar çıkar. Diğer nedenler arasında:

  • Prematüre doğum veya düşük doğum ağırlığı.
  • Mesane outlet obstrüksiyonu (mesanenin çıkış tıkanıklığı).
  • Nörolojik rahatsızlıklar, örneğin spina bifida.
  • Tekrarlayan idrar yolu enfeksiyonları, ki bu bir kısır döngü yaratır.

Yetişkinlerde VUR nadir olsa da, çocukluktan kalan tedavi edilmemiş vakalar veya cerrahi sonrası komplikasyonlar neden olabilir. Araştırmalar, VUR’un genetik bir bileşeni olduğunu gösteriyor; bazı ailelerde birden fazla çocuk etkilenir.

Vezikoüreteral Reflü (VUR) Belirtileri

VUR genellikle sessiz seyreder ve belirtiler idrar yolu enfeksiyonuyla ortaya çıkar. En yaygın belirtiler:

  • Ateşli idrar yolu enfeksiyonları (piyelonefrit).
  • Karın ağrısı, bulantı ve kusma.
  • İdrar yaparken yanma veya sık idrara çıkma.
  • Gece yatak ıslatma (enürezis).
  • Yüksek tansiyon (hipertansiyon), özellikle ileri vakalarda.
  • Çocuklarda büyüme geriliği veya kilo alamama.

Bebeklerde huzursuzluk ve beslenme sorunları görülebilir. Eğer VUR tedavi edilmezse, bu belirtiler kronikleşir ve böbrek hasarına yol açar.

Vezikoüreteral Reflü (VUR) Teşhisi

Teşhis, genellikle ateşli İYE sonrası yapılır. Yöntemler:

  • Voiding Cystourethrogram (VCUG): Mesaneye kontrast madde verilir ve röntgenle idrar akışı izlenir. VUR derecesini belirler.
  • Ultrason: Böbreklerde hidronefroz (şişme) olup olmadığını gösterir.
  • DMSA Sintigrafisi: Böbrek hasarını tespit eder.
  • Kan ve idrar testleri: Enfeksiyon ve böbrek fonksiyonlarını değerlendirir.

Erken teşhis, komplikasyonları önler. Çocuk üroloji uzmanları, VCUG’yi tercih eder çünkü altın standarttır.

Vezikoüreteral Reflü (VUR) Tedavi Yöntemleri

Tedavi, VUR derecesine ve çocuğun yaşına göre değişir. Hafif vakalarda (Grade 1-2), kendiliğinden düzelme beklenebilir ve düşük doz antibiyotik profilaksisi uygulanır. Orta dereceler (Grade 3) için düzenli takip yapılır. Ağır vakalarda (Grade 4-5):

  • Endoskopik Enjeksiyon: Mesane-üreter birleşimine jel enjekte edilir, valf etkisi yaratır.
  • Açık Cerrahi: Üreterlerin mesaneye yeniden implante edilmesi (ureteroneosistostomi).
  • Antibiyotik tedavisi: Enfeksiyonları önler.

Tedavi başarı oranı %90’ın üzerindedir. Sabır gerektirir; bazı çocuklarda VUR 5-6 yaşına kadar düzelir.

Vezikoüreteral Reflü (VUR) Tedavi Edilmezse Ne Olur?

VUR tedavi edilmezse, en büyük risk tekrarlayan böbrek enfeksiyonlarıdır. İdrar geri kaçtığında, mesanedeki bakteriler böbreklere ulaşır ve piyelonefrit (böbrek iltihabı) oluşur. Bu iltihap, böbrek dokusunu tahrip eder ve skarlaşmaya (yara izi) neden olur. Skarlaşma, böbrek fonksiyonlarını kalıcı olarak bozar.

Uzun vadede:

  • Böbrek Yetmezliği: Kronik böbrek hastalığı (KBH) gelişir. İleri evrede diyaliz veya nakil gerekebilir.
  • Yüksek Tansiyon: Böbrek hasarı kan basıncını yükseltir, kalp ve damar sorunlarına yol açar.
  • Gelişim Geriliği: Çocuklarda büyüme yavaşlar, kemik gelişimi etkilenir.
  • Proteinüri: İdrarda protein kaçağı olur, böbrek filtreleri zarar görür.
  • Son Evre Böbrek Yetmezliği(ESRD): Tedavi edilmemiş VUR, çocuklukta ESRD’nin %10-15’ine neden olur.

Örneğin, Grade 5 VUR’da tedavi gecikirse, böbreklerde hidronefroz (su toplaması) ve atrofi (küçülme) görülür. Yetişkinlerde, tedavi edilmemiş çocukluk VUR’u gebelikte sorun yaratabilir. Uzmanlar, erken müdahalenin böbrekleri koruduğunu vurgular; gecikme, geri dönüşümsüz hasara yol açar.